بررسی برخی از خصوصیات کمی و کیفی جنگل کاری پهن برگ و سوزنی برگ در منطقه برنجستانک (حوزه چوب و کاغذ مازندران)

به منظور بررسی تنوع زیستی گونه های چوبی بومی زادآوری شده و بررسی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک، 4 عرصه جنگل کاری های با گونه های افرا (acer velutinum boiss.)، ون (fraaxinus excelsior l.)، صنوبر (populus nigra l.) و کاج بروسیا (pinus brutia ten.) در منطقه برنجستانک به مساحت تقریبی 42 هکتار در جنگل های پایین بند حوزه صنایع چوب و کاغذ مازندران، مورد مطالعه قرار گرفت. در هر عرصه جنگل کاری، سه قطعه نمونه 400 متر مربعی به طور انتخابی بر اساس منحنی سطح-گونه و یک قطعه نمونه نیز به عنوان شاهد در جنگل طبیعی اطراف آنها، پیاده گردید. کلیه گونه های چوبی زادآوری شده به صورت طبیعی (درختی و درختچه ای) و انواع آن شمارش و شناسایی شدند. برای آنالیز تنوع زیستی از شاخص های ناهمگنی و یکنواختی استفاده شد. خصوصیات خاک شامل نیتروژن، پتاسیم، منیزیم و کلسیم خاک، اسیدیته، وزن مخصوص ظاهری، رطوبت اشباع، ماده آلی، کربن آلی (در عمق های 10 – 0، 20 – 10 و 30 – 20 سانتی متری)، ماده آلی، نیتروژن، پتاسیم، منیزیم و کلسیم لاشبرگ در محیط آزمایشگاه مورد اندازه گیری قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که 9 گونه درختی و درختچه ای به صورت طبیعی در جنگل کاری ها، ظاهر شدند که بیشترین تعداد گونه های چوبی به جنگل کاری ون به تعداد 9 عدد، اختصاص داشت. آزمون آماری نشان داد که ناهمگنی (0009/0=p) و یکنواختی (0001/0>p) در جنگل کاری ها و جنگل طبیعی تفاوت معنی داری داشت که بیشترین مقادیر ناهمگنی و یکنواختی به ترتیب در جنگل کاری های صنوبر و افرا به مقدار 556/2 و 612/0 بوده است. نتایج نشان داد که به طور کلی ناهمگنی و یکنواختی در جنگل کاری ها بیشتر از جنگل طبیعی اطراف آنها بوده است بررسی ها بیانگر آن است که جنگل کاری های صورت گرفته با گونه های پهن برگ و سوزنی برگ در این منطقه نه تنها موجب کاهش تنوع زیستی نشده، بلکه تجدید حیات گونه های چوبی را حداقل تاکنون نسبت به جنگل های طبیعی مخروبه اطراف آنها افزایش داده و موجب بالا رفتن ناهمگنی، غنا و یکنواختی گونه ای در تمامی عرصه های جنگل کاری نسبت به جنگل طبیعی شده است. نتایج بررسی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در تیپ های مورد بررسی نشان می دهد که جنگل کاری ها باعث افزایش مقادیر نیتروژن و منیزیم خاک و لاشبرگ، وزن مخصوص ظاهری، رطوبت اشباع، ماده آلی و کربن آلی خاک شده و با ایجاد محیط مناسب برای فعالیت میکروارگانیسم ها باعث تسریع فرآیند های خاکسازی می گردند که در نهایت کمک به استقرار بهتر گونه های زادآوری شده در این جنگل کاری ها می کنند. واژگان کلیدی: جنگل کاری، جنگل پایین بند، تنوع زیستی گونه های چوبی، شاخص های ناهمگنی، شاخص های یکنواختی، ویژگی های خاک، برنجستانک